Wat je NIET moet doen
Ik was onlangs geïnspireerd om het
te hebben over alle factoren waar je aan moet denken voor gezonde
hoeven, maar wat mij ineens logischer leek is om het te hebben over
wat je niet moet doen! Hierbij een samengevat lijstje. Sla
vooral geen punten over ;-)
NIET doen: teveel urine en
mest
Dit punt komt meestal voor bij een
paard op stal, maar het kan ook zijn dat het bij een buitenpaard
gebeurd: teveel mest en urine op de grond waardoor de hoeven
er hoe dan ook in gaan staan. Dit is in mijn ervaring vragen
om van rotstraal, en ook heel lastig te behandelen als de
hoeven elke dag weer te veel in de plas en poep komen. Als het zich
dan ook nog ophoopt in de straalgroeves, of er wordt te weinig
uitgekrabt, dan is het bijna zeker dat je rotstraal ontwikkeld.
Oplossing: vaker poep scheppen, ook de natte plekken
weghalen, en liefst geen stro maar iets van zaagsel of vlas of
houtkorrels gebruiken op stal. Of droge plekken aanleggen als
het paard buiten leeft. Uiteraard ook dagelijks zeer uitgebreid
hoeven krabben en graag ook regelmatig een antibacteriele
hoefspray gebruiken.
Hieronder drie verschillende paarden die 's nachts op stal op
stro staan. Zoals je ziet hebben ze alledrie flinke rotstraal,
vooral in de middelste straalgroeve. Links is recent barefoot
gegaan, midden en rechts zijn al jaren ijzerloos. Foto's zijn
gemaakt door mijzelf.
NIET DOEN: teenlandingen
accepteren (zie
filmpje)
Een gezonde hoef landt zoveel mogelijk op het achterste gedeelte
van de hoef. Een hiellanding dus. Dit is waar onder andere de
straal en het straalkussen zich bevinden, twee hielen, de
steunsels, de kraakbeenderen. Deze zijn allemaal bedoeld als
dempening om het paard en zijn landing veilig op te vangen, maar
worden o.a. ook gebruikt als rem. Bij een platte landing gebeurd
dit ook, maar minder, daardoor wordt deze ook als oké
beschouwd.
Maar bij een teenlanding gebeurt dit niet! Aan de voorkant van
de hoef zit geen dempening om de krachten van de landing
veilig op te vangen. Bij teenlandingen wordt de teen vaak ook te
snel gesleten, het kan leiden tot hoefwand seperatie in de teen,
kneuzingen, gewrichts problemen, teveel belasting in de pezen en
banden, grotere kans op hoefkatrol, en ga maar door!
Een ander nadeel aan teenlandingen is dat de achterkant van de hoef
niet meer goed gebruikt wordt en er langzaam atrofie van de straal
en het straalkussen gaat plaatsvinden. Hielpijn kan ook
ontstaan of verergeren, en hierdoor gaat het paard alleen maar meer
op de teen landen.
Iets wat ik dus absoluut a no-go vindt, is het paard blijven
trainen terwijl het toonlandingen heeft!
Hoe de hoeven van jouw paard landen kan je zien door het maken
van een slow motion filmpje, zie hier voor
hoe je dat doet of klik op het filmpje hieronder.
Oplossing: de oorzaak vinden! Dit kan van alles zijn
waardoor het paard niet op zijn hielen wilt landen, zoals: te
hoge hielen, te lage hielen, te dikke straal
of rotstraal, uitstekende steunsels of andere drukpunten, een
te strakke buigpees. Een te lange teen verhinderd een hiellanding
vaak ook. Ga dus vooral in gesprek met jouw hoefverzorger!
Daarna: vrije beweging geven zodat het paard zelf kan kiezen hoe
vaak en hoe snel hij beweegt (het liefst dus 24/7 buiten).
Eventueel met hoefschoenen voor meer comfort, wat een
hiellanding kan stimuleren. In ieder geval niet meer
verplicht laten werken, anders krijg je nog meer
schade!
Staat je paard toch af en toe op stal en kan je dit niet
veranderen? Ga dan astjeblieft meer met hem wandelen zover
hij zou willen, liefst met hoefschoenen aan. Mar niet
rijden dus! Check ook de straal en behandel rotstraal
aggressief. En als je twijfelt aan de bekapping, ga dan op zoek
naar een second opinion.
NIET DOEN: teveel suiker en
zetmeel
Paardendarmen zijn niet gemaakt voor te hoge gehaltes suiker en
zetmeel. Vooral het achterste gedeelte van de darmen, dat vezels
verteert, kan er niet tegen. Komt er iets vreemds in terecht, zoals
oplosbare koolhydraten (suiker en zetmeel), dan verstoort dat de
leefomgeving van de microben in de darm en sterven ze af. Hierdoor
wordt voeding slechter opgenomen, en de groei van gezond
hoorn verslechterd daardoor ook. Het immuunsysteem raakt ook
aangetast, wat paarden weer gevoeliger maakt voor ziektes,
waaronder rotstraal.
Oplossing: test je ruwvoer en zoek naar de analyse en
de ingrediënten van je krachtvoer. Suiker en zetmeel zou samen
onder de 10% moeten zijn, zéker onder de 15%. Houd ook rekening met
de aanbevolen hoeveelheid die je moet voeren (volgens de
fabrikant).
Als een ruwvoer test niet mogelijk is, probeer dan voor armer of
sober hooi te kiezen. En is er geen duidelijke analyse te
vinden van je krachtvoer, dan is dat een teken dat het verdacht is.
Een goed en gezond voermerk zal alles willen vermelden. Vermijd
daarnaast ook producten met melasse, suiker, soya, graan, tarwe
en gerst, en voer ook niet te veel fruit, groente en
zeker geen brood. Teveel gras, vooral in de zomer, is vaak ook te
rijk aan suikers. Ik ben ook geen fan van
luzerne/alfafa om deze reden.
Ik heb te vaak paarden gezien die er gevoelig voor zijn waarbij het
ook zichtbaar was in de hoeven.
NIET doen: teveel in de modder of
nattigheid
Er zou een goede balans moeten zijn
tussen nat & droog in de leefomgeving van het paard. In de
winter zie ik toch best vaak nog hele natte of
modderige leefomgevingen voor paarden, met te weinig droge
plekken. Hoeven kunnen hier zachter en gevoeliger door worden,
vooral de witte lijn wordt weker van een constant natte
omgeving. Er kan dan gemakkelijker een steentje in
de witte lijn blijven steken, die dan weer een opening
creeërt voor bacteriën. Het behandelen van rotstraal wordt ook
vermoeilijkt door een te natte omgeving.
Oplossing: drainage aanleggen, of betonplaten regelen, of
kies voor Mud Control
tegels. Je kan ook
gratis tuintegels van Marktplaats halen en neerleggen, of zand, kiezels of puin
storten. En op deze plekken dan hooi aanbieden zodat ze ook
regelmatig een langere tijd op het droge staan. Bijkomend
voordeel: van verschillende soorten ondergronden worden hoeven nóg
sterker.
NIET doen: teveel op
stal
Paarden zijn kuddedieren en buitendieren, die in het wild graag
constant in beweging zijn en op zoek zijn naar eten, dus voor
optimale gezondheid zouden ze niet op stal
moeten staan, of in ieder geval zo min mogelijk.
Gebrek aan beweging zorgt voor te weinig doorbloeding en
stimulatie. Dit kan een langzame groei van de hoefwand betekenen,
een onderontwikkeld straalkussen of een straal die maar niet gezond
wordt. Gebrek aan doorbloeding in het been verminderd de
afvoer van afvalstoffen en de toevoer van voedingsstoffen naar de
hoef. Gebrek aan beweging is ook slecht voor de
mentale gezondheid, dit komt vooral bij stalpaarden voor en paarden
op een kleine paddock. Gevoelens zoals stress hebben
impact op de darmgezondheid, net zoals bij mensen. Zodra de
darmgezondheid wordt aangetast, wordt de opname van voeding ook
verslechterd en daardoor ook de groei van gezonde en sterke hoeven.
Ze zullen ook gevoeliger zijn voor rotstraal.
Oplossing: meer uren weidegang geven, of verhuis naar
een paddock
paradise of 24/7 buiten stal, en meer rijden/wandelen/leuke
dingen doen.
NIET DOEN: te lang wachten met
bekappen
Na het bekappen zien de hoeven er
altijd weer fijn uit. Waarom zou je dan wachten tot ze problemen
vertonen en niet meer ideaal gevormd zijn, voordat ze weer terug in
balans worden gebracht? Op deze manier is de hoefsmid of bekapper
iedere keer opnieuw dezelfde problemen aan het fixen, iedere
bekapping is een 'rehab' bekapping. En loopt je paard dus iedere
keer een poosje op niet 100% lekker aanvoelende voeten, met
waarschijnlijk her en der scheurtjes, brokkels en
drukpunten. Stel dat je de hoefverzorger eerder belt,
bijvoorbeeld als ze er nog steeds goed uit zien maar alleen ietsje
gegroeid, dan zorg je ervoor dat je paard áltijd op goede voeten
loopt! Hoe fijn is dat! Dr. Renate Weller heeft een studie gedaan
waaruit blijkt dat er 50KG extra op de pezen en banden komt te
staan bij elke cm dat de toon van de hoef te lang groeit. Goed om
te onthouden!
Linker collage: De bovenste foto's laten zien hoe de hoef eruit
ziet 12 weken na een bekapping. De onderste foto's zijn dezelfde
hoef maar 6 weken na de bekapping. Er is duidelijk een hoef
aanwezig met minder drukpunten en een betere balans, en dat houden
we graag zo, dus tijd voor een bekapping!
Rechter collage: De bovenste foto's zijn hoeven 10 weken na de
bekapping, de onderste foto's van 6 weken na de bekapping. De
hoeven op de onderste foto's zijn duidelijk in betere balans,
alhoewel nog niet geweldig, maar we willen erger graag voorkomen!
Dus tijd voor een bekapping!
NIET DOEN: andere
factoren
Bovenstaande factoren zijn erg
belangrijk om in gedachten te houden wat betreft
hoefgezondheid, maar het zijn ze niet allemaal!
Slechte hoeven ontstaan ook door slechte tandzorg en een scheef
gebit, of een pijnlijk lichaam waardoor het paard gaat compenseren,
maar ook door ziektes en eel medicijnen, of
bijvoorbeeld door stress vanwege het gebrek aan
paardenvriendjes, of stress door paardonvriendelijke omgang en
training. Te hoog ijzergehalte in het paardenvoer of water zorgt
ook voor een slechte (hoef)gezondheid, net als een gebrek aan zout,
een gebrek aan omega 3 & 6 vetzuren, te weinig zink
en koper, teveel luzerne/alfafa, en altijd op één en dezelfde
ondergrond lopen. Het te weinig uitkrabben van de hoeven en geen
goede bekappingen zorgen uiteraard ook voor een slechte
hoefgezondheid.
Geschreven door Maaike Boshuis, December 2020. Update April
2021